Autor: Gordana Ocić
Strana: 465
► Ostali detalji

SADRŽAJ

Predgovor uz drugo izdanje, 11
Predgovor, 12

Prvi deo
1. Uvod u neuropsihologiju, 15

2. Razvoj kliničke neuropsihologije, 23

3. Teorijski osnovi savrenrcne ncuropsihologije, 31
Teorija funkcionalnih sistema
Teorija konekcionizma
Teorija modula
Teorija neurokognitivnih mreža
Bazične i instrumentalne funkcije
Neuropsihološki sindrom
Princip dvojne disocijacije funkdja

4. Anatomski osnovi neuropsiholoških funkcija, 48
Neuron i sinapsa
Zadnji mozak (rhombencephalon)
Srednji mozak (mesencephalon)
Prednji mozak (proscencephalon)
Hemisfere velikog mozga
Funkdonalna orgnni/.ncija kore volikog mozga Subkortikalne strukture

5. Uloga neurotransmisije u organizaciji kognitivnih funkcija, 59
Acetilholin (Acetylcholin)
Dopamin
Noradrenalin
Serotonin
GABA
Eksdtatome aminokiseline
Interakcijn između različitih neurotransmiterskih sist

6. Ispitivanje mentalnog statusa, 67
Akutno konfuzno stanje
Sindrom frontalnih režnjeva
Jednostrano prostorno zanemarivanja .
Stanje svesti i pažnje
Jezičke funkcije
Pamčenje
Vizuokonstmkcione funkcije
Praksija i gnozija
Apstraktne sposobnosti
Uviđavnost i kritičnost
Dijagnostički smisno mentnlnog statusa

7. Principi neuropsihološkog testiranja, 81
Kognitivne funkdje
Emodonalno-motivadone dimenzije ponašanja
Egzekutivne funkdje '•
Procena kognitivnih disfunkdja
Testovi kao neuropsihološki instrumenti
Interpretadjarezultata

8. Primena fMR, PET i KEP u neuropsihologiji, 91
Pozitronska emisiona tomografija i funkdonalna magnetna rezonanca Kognitivni evodrani potendjali

Drugi deo

9. Afazije, 99
Definicija
Istorijski osvrt
Savremene neurolingvističke teorije
Lingvističkaterminologija
Lingvistička semiologija'
Anatomofunkdonalna organizadja jezičkih funkdja
Etiologija afazija
Klasifikacija afazija
Brocaina afazija
Wemickeova afazija
Konduktivna afazija
Globalna afazija
Transkortikalneafazije
Transkortikalna motoma afazija
Transkortikalna senzoma afazija
Mešovita transkortikalna afazija (Sindrom izoladje govome oblasti)
Anomička afazija
Afemija
Čista gluvoća za reči
Aleksija bez agrafije
Subkortikalne afazije
1. Strijatokapsulama afazija
2. Talamička afazija
Ipsilateralna afazija
Afazije i bilingvizam
Dijagnostičkimetodi
Testiranje afazije
Spontana restitudja i rehabilitadja afazija

10. Aleksije, 149
Istorijski pregled
Klinička klasifikadja
Parijetotemporalna aleksija (aleksija sa agrafijom)
Okdpitalna aleksija (aleksija bez agrafije)
Frontalna aleksija
Vizuospadjalna aleksija
Hemispadjalna aleksija
Avazičke aleksije
Hemialeksija
Lingvictićka interpretacija aJeksija
Centralne aleksije
Fonološka aleksija
Površinska aleksija
Dubinaka aleksija
Periferne aleksije
Alekaija u orijentalnim jezictma
Uloga desne hemiafere

11. Agrafije, 165
Afazičke agraflje
Agraaja kod Brocaine afaztje
Agrafija kod Wenickeove afazije
Agrafija kod konduktivne afazije
Agrafije kod drugih afazičkih sindroma
Neafazičke agrafije
Izolovana agrafija
Aprakaična agrafija
Spacijalna agrafija
Ostali poremećaji pisanja
Lingviatički oblici agrafija
Lekcička (povrlinfka) agrafija
Fonololka agrafija
Dubinaka agrahja
Peri/eme agre/lje
Agrafija kod Alzheimerove bolecti

12. Prozodija i aprozodija, 177
Aprozodije
Teatiranje prozodije

13. Akalkulije, 185
Istorijski osvrt
Klasifikacija akaikuiija
Anaritmetija
Afazičke akaikulije
Akalkulija kod Brocaine afazije
Akalkulija kod Wernickeove afazije
Akalkulija kod koduktivne afazije
Akalkulija kod transkortikalne afazije
Alaeksička akalkulija
Agrafička akalkulija
Frontalna akalkulija
Prostorna akalkulija
Procena akalkulije

14. Poremećaji percepcije - Agnozije, 197
Istorijski osvrt
Vizuelna agnozije
Aperceptivna vizuelna agnozija
Centralna ahromatopsija
Agnozija boja
Anomija boja
Simultana agnozija
Prozopagnozija
Auditivna agnozija
Kortikalna gluvoća i kortikalni poremećaji
Auditivna verbalna agnozija (čista gluvoća za reči)
Auditivna agnozija za neverbalne stimuluse
Taktilna agnozija
Poremećaji telesne sheme
Optička ataksija
Fantomski doživljaj amputiranih delova tela!
Zanemarivanje jedne polovine tela
Autopagnozija
Agnozija prstiju

15. Jednostrano zanemarivanje prostora, 215
Definicija i klasifikacija
Patofiziološki osnov
Neuropsihološki aspekti
Perceptivno i motomo zanemarivanje
Prostoma reprezentadja i zanemarivanje
Rehabilitacija i lečenje
Balintov sindrom
Klinička slika
Suženje vizuelne pažnje—
Prostoma dezorijentacija
Pokreti očnih jabučica
Optička ataksija

16. Anozognozija i konfabulacije, 241
Klinički sindromi;i
Anozognozija i hemianopsije
Anozognozija i kortikalno slepilo
Anozognozija i hemiplegija
Konfabulacije kao simptom amnestičkih sindroma
Sindromi pogrešne identifikacije

17. Apraksije, 255
Definicija praksije i apraksije
Istorijsld pregled razvoja učenja o apraksijama
1. Teorija sheme pokreta i plana motome aktivnosti
2. Diskonekciona teorija
Savremeni modeli o apraksijama
1. Vizuokinestetski motomi engrami
2. Selekđja motomih inervacga
3. Obrada viših motomih informacija
4. Uloga unimodalnog i polimodalnog senzomog korteksa
Dijagnoza i diferendjalna dijagnoza apraksija
Klinički sindromi
Ideadona apraksija
Konceptualna apraksija
Ideomotorna apraksija
Patofiziologija ideomotome apraksije
Hipoteza leve hemisfere
Heilmanov model
Diskonekdone i disodjativne apraksije
Vizuomotoma i taktilo-motoma disodjativna apraksija
Kinetička apraksija udova
Bukofadjalna apraksija (Orofadjalna apraksija)
Okulomotoma apraksija
Apraksija očnih kapaka
Subkortikalne apraksije
Talamička apraksija
Apraksija i bazalne ganglije
Apraksija i suplementama motoma areja (SMA)

18. Pamćenje i amnestički sindromi, 281
Istorijski osvrt
Definidja i taksonomija pamćenja
Radna memorija
Kratkoročno pamćenje
Dugoročno pamčenje
Eksplidtno (deklarativno) pamćenje
Semantičkopamćenje
Kategorijalno-spedfični poremećaji semantičkog pamćenja .
Modalno-spedfični poremećaji semantičkog pamćenja
Implidtno (nedeklarativno pamćenje)
Anatomski osnov pamćenja
Medijalne strukture temporalnih režnjeva
Diencefalon
„Basal forebrain"
Uloga Papezovog kruga u pamćenju
Frontalni režnjevi i pamćenje
Kliničke osobine amnestičkih sindroma
Neuropsihološki profil amnestičkih sindroma
Etiologija i topografija amnestičkih sindroma
VVemicke-Korsakovljev sindrom (WKS)
Amnestički sindromi vaskulame etiologije
Ruptura aneurizme prednje komunikantne arterije----
Tromboza zadnje moždane arterije
Tranzitoma globalna amnezija (TGA)
Posttraumatska amnezija (PTA)
Amnezije posle herpes simpleks virusnog encefalitisa
Druga neurološka stanja i oboljenja udružena sa amnezijom.
Starenje i benigna senescentna zaboravnost
Degenerativna oboljenja
Moždana anoksija i limbički encefalitis
Elektrokonvulzivna terapija
Funkdonalna amnezija
Rehabilitadja pamćenja

19. Frontalni režnjevi, 315
Istorijski pregled
Anatomofunkdonalna organizadja Etiologija frontalnih sindroma
Vaskulama oboljenja, 319
Tumori, 320
Povrede, 320
Degenerativne demendje, 321
Ostali uzrod, 321
Neuroloski znad, 321
Teorije o funkdonalnoj organizadji frontalnih režnjeva, 322
Neuropsihološki sindromi, 325
Neurolingvistički poremećaji, 326
Frontalni afazički sindromi, 327
Foremećaji pažnje, 328
Poremećaji pamćenja, 331
Poremećaji mišljenja, 333
Egzekutivne funkdje, 336
Poremećaji ponašanja, 339

20. Neuropsihološki sindromi temporalnih režnjeva, 345
Anatomofunkdonalna organizadja, 346
Poremećaji auditivne percepdje, 347
Poremećaji mirisne percepdje, 348
Poremećaji vizuoperceptivnih funkdja, 349
Kluver-Bucyev sindrom, 349
Sindromi limbidcog sistema, 350

21. Neuropsihološki sindromi parijetalnih režnjeva, 355
Anatomofunkdonalna organizadja, 356
Funkdonalna asimetrija intermodalnog asođjativnog korteksa, 357
Sindrom jednostranog prostomog zanemarivanja, 358
Gerstmannov sindrom,360

22. Funkcionalna asimetrija hemisfera i klinički sindromi, 365
Anatomska asimetrija hemisfera, 368
Kognitivne disfunkdje kod jednostranih oštećenja mozga, 368
Emodonalno ponašanje bolesnika sa jednostranim oštećenjem mozga, 373

23. Sindromi korpusa kalozuma, 377
Anatomofunkdonalna organizadja moždanih komisura, 378
Funkdonalna spedfičnost vlakana korpusa kalozuma, 380
Jezičke funkdje komisurotomisanih subjekata, 380
Pamćenje kalozotomisanih bolesnika, 382
Dominantnost hemisfera,382
Kliničko testiranje funkdja korpus kalozuma, 383
Levostrana verbalna anosmija,383
Dvostruka hemianopsija, 384
Hemialeksija, 385
Supresija akustičke percepdje,385
Jednostrana (levostrana) ideomotoma apraksija, 385
Jednostrana (levostrana) agrafija, 385
Jednostrana (levostrana) taktilna anomija, 386
Desnostrana konstrukdona apraksija, 386
Prostoma akalkulija, 386
Postoperativni mutizam u komisurotomisanih bolesnika, 387
Sindrom aleksije bez agrafije, 387
Agenezija korpusa kalozuma, 387

24. Demencje, 391
Definicja i dijagnostički kriterijumi
Klasifikadja demendja
a. Etiološka klasifikadja demendja
b. Neuropsihološka klasifikadja demendja
c. Lečive i nelečive demencje
Alzheimerova bolest
Dijagnostički kriterijumi
Klinička slika
Faktori rizika za pojavu
Neurobiološki osnovi
Poremećaji neurotransmisije u
Kognitivni poremećaji u AB
Poremećaji pamćenja
Poremećaji jezičkih funkdja
Poremećaji vizuospadjalnih funkdja
Poremećaji pažnje
POremećaji ponašanja
Terapija
Demendja Lewyevih tela (DLT)
Fokalne kortikalne atrofije
Pickova bolest
Demendja udružena sa bolešću motomih neurona
Primama progresivna afazija
Kortikobazalna degeneracija
Demendja kod Parkinsonove bolesti
Demendja kod Huntigtonove bolesti
Demendja kod progresivne supranukieame paralize
Vaskulne demencje
Demendja udružena sa normotenzivnim hiđrocefalusom (hydrocephalusom)

25. Neuropsihološke disfunkcije bazalnih ganglija i talamusa vaskulne etiologije, 439
Afazije izazvane vaskulnim lezijama bazalnih ganglij
Apraksija i bazalne ganglije, 441
Jednostrano zanemarivanje izazvano oštećenjem bazalnih ganglija, 442
Emodonaine izmene posle oštećenja bazalnih ganglij, 442
Stečeni sindromi talamusa442
Ishemički sindrom genikulotalamičke arterqe, 443
Ishemički sindrom tuberotalamičke arterije, 443
Ishemički sindrom duboke interpedunkulame arterije, 444
Ishemički sindrom prednje horioidne arterqe, 444
Diencefalna amnezija, 445
Poremećaji govora i jezičkih funkdja, 445

26. Protokol za ispitivanje mentalnog statusa po predlogu Struba i Blacka, 447

Indeks pojmova
Beleška o autoru


PREDGOVOR uz drugo izdanje

Udžbenik Klinička neuropsihologija objavljen je prvi put krajem „dekade mozga" (poslednja decenija XX veka), u kojoj je došlo do procvata neuronauka i zadivlju-juće saradnje naučnika iz različitih disciplina - neurologa, psihologa, psihijatara, lingvista, neurofarmakologa, neuroendokrinologa i molekulamih biologa. U sre-dištu njihovog interesovanja našla se upravo neuropsihologija.

Pojavi ovog udžbenika prethodila je praksa dugogodišnjeg kliničkog rada i istraživanja u Institutu za neurologiju KCS, kao i edukacija lekara, psihologa i defektologa u okvim poslediplomskih studija na Medicinskom fakultetu Univer-ziteta u Beogradu. Zahvaljujući popularizaciji neuropsihologije, na Medicinskom fakultetu u Beogradu u proteklom periodu odbranjene su brojne magistarske teze, a u veći broj doktorskih disertacija iz oblasti neurologije i psihijatrije uključe-ne su i neuropsihološke istraživačke metode.
Neuropsihologija se kod nas odomaćila i svoj dijagnostički i istraživački rad je uključila u sve oblasti neurologije. Posebno ističem neurologiju degenerativnih oboljenja, pre svega, demencija, epileptologije, demijelinizacionih bolesti, post-traumatskih stanja i infektivnih bolesti. Rad sa psihijatrijskim bolesnicima postao je nezamisliv bez oslanjanja na neuropsihološke osnove patogeneze i dijagnostike neuroza, psihoza i psihoorganskih sindroma. Neuropsihološko testiranje psihija-trijskih bolesnika postalo je deo mtinskog kliničkog rada.

Iako rehabilitacija govomo-jezičkih funkcija kod nas ima dugu tradiciju, uz nju je postepeno sazrevala ideja o potrebi neuropsihološke rehabilitacije možda-no oštećenih bolesnika sa kognitivnim disfunkcijama. U praksu se uvode metode restauracije i rehabilitacije pažnje, pamćenja i egzekutivnih funkcija.
Posle uvođenja farmakološke terapije nekih kognitivnih poremećaja, neuropsi-hološke baterije i testovi postali su dragoceni instmmenti u proceni efekata ove tera-pije. Tako se neuropsihologija ustoličila kao disciplina koja služi ne samo dijagno-stici kognitivnih poremećaja već i merenju dinamike oporavka kognitivnih funkcija postignutih farmakološkim sredstvima i neuropsihološkom rehabilitacijom.
U ovaj složeni dijagnostičko-terapijski rad uključeni su timovi stručnjaka sači-njeni od neurologa, psihologa, defektologa i govomih terapeuta. Kontinuiranoj edukaciji mladih stmčnjaka navedenih profila nesumnjivo će koristiti i ova knjiga.

U Beogradu, 2012. godine

Autor