Autor: Dr Maja Karaman
Strana: 112
► Ostali detalji

Obrađeno je 20 rodova lignikolnih gljiva sa područja Novog Sada i okoline. Кod kojih je utvrđeno postojanje antioksidativnog, antibakterijskog, hemolitičkog, citotoksičnog, neurotoksičnog, antiprolife rativnog i antikancerogenog delovanja. Rezultati istraživanja prikazani u monografiji potvrđuju lekovitost autohtonih makrogljiva i ukazuju na njihov raznovrstan bioaktivni potencijal, što daje mogućnost da se upotrebe kao prirodni izvori novih lekova u budućnosti.

Monografija je priređena doktоrska disertacija "Autohtone vrste Basidiomycotina - potencijalni resursi biološki aktivnih materija", odbranjena 2009. god. na Prirodno-matematičkom fakultetu Univerziteta u Novom Sadu.

SADRŽAJ

Predgovor, 7
Sažetak, 9
Abstract, 11

Gljive, 13
Specifične karakteristike gljiva, 13
Makrogljive - razdeo (phylum) Basidiomycota, 15
Lignikolne gljive, 18
Biodegradacija gljivama bele i mrke truleži, 20
Kolekcije kultura gljiva, 22

Lekovitost makrogljiva, 25
Bioaktivna svojstva gljiva, 26
Antitumorska aktivnost, 27
Uticaj na kardiovaskulami sistem, 30
Antiinflamatoma aktivnost, 31
Antimikrobna aktivnost, 31
Antibakterijska aktivnost, 31
Antifungalna aktivnost, 33
Antiviralna aktivnost, 33
Antidijabetogena aktivnost, 34
Hemijska priroda biološki aktivnih jedinjenja makrogljiva, 35
Autohtone vrste makrogljiva i njihov farmakološki potencijal 48

Biološka aktivnost autohtonih gljiva, 65
Reaktivne kiseonične vrste i antioksidantna aktivnost autohtonih gljiva, 66
Biološko objašnjenje mehanizma antioksidantne aktivnosti lignikolnih gljiva
Antibakterijska aktivnost autohtonih gljiva, 79
Citotoksična i antitumorska aktivnost autohtonih gljiva, 80
Ostale aktivnosti autohtonih gljiva, 84
Hemolitička aktivnost, 84
Hepatotoksična aktivnost, 87
Neurotoksična aktivnost, 87

Zaključak, 91
Literatura, 95
Bitni pojmovi, 103
Indeks pojmova, 107
Summary, 109

Iz predgovora

Gljive su bile i ostale predmet interesovanja ljudske civilizacije od davnina. Danas se samo 50% od ukupno poznatih vrsta makrogljiva smatra jestivim, a od toga oko 2.000 vrsta jesu medicinski važne gljive koje imaju lekovita svojstva. Poslednjih decenija gljive su našle značajno mesto u rešavanju problema savremenog čoveka poput manjka hrane, zagađenja životne sredine i smanjenja imunološkog sistema organizama nastalih kao posledica ubrzanog rasta ljudske populacije i stresnog načina života. One predstavljalju značajan izvor hrane bogate proteinima, ali i sekundamih metabolita sa lekovitim delovanjem, što se danas označava terminom funkcionalna hrana.

Od nedavno su intenzivirana istraživanja biološki aktivnih jedinjenja poreklom iz prirodnih izvora, čime su jestive i nejestive makrogljive, među kojima su posebno značajne lignikolne gljive familije Polyporaceae postale posebno interesantne. To je dovelo do otkrića novih bioaktivnih supstanci koje su poslužile kao osnova za proizvodnju novih lekova ili hemijskih sintetičkih derivata prirodnih jedinjenja, čime su postali potencijalni lekovi za lečenje mnogih teško ili skoro neizlečivih bolesti: neuroloških, bolesti srca i krvotoka, metaboličkih i imunoloških bolesti i kancerogenih oboljenja. Pored toga, značajan je i njihov terapeutski potencijal i korišćenje ovakvih sredstava kao nutriceutika tj. dodataka ishrani u održavanju normalnog imunološkog statusa organizma.

Makrogljive ne predstavljaju taksonomsku kategoriju, već grupu gljiva koje imaju krupna plodna tela, vidljiva golim okom, hipogeična ili epigeična i koja se najčešće koriste u ishrani ljudi. Čine ih većinom predstavnici razdela Basidiomycota, ali i neki iz razdela Ascomycota, čiji se broj procenjuje na 14.000-22.000 vrsta. Smatra se da je do sada poznato samo 10% od ukupnog broja gljiva (140.000), a od toga se može koristiti 5%, što znači da je oko 7.000 vrsta još uvek potpuno nepoznato.

Ova monografija se bavi savremenim problemom ispitivanja biološke aktivnosti i aktivnih supstanci poreklom iz prirodnih izvora tj. autohtonih divlje rastućih lignikolnih makrogljiva sa šireg područja Fruške gore. Ovakva istraživanja su na našem podneblju zapostavljena, što je delimično posledica nedovoljne zainteresovanosti samih mikologa, ali i nedovoljnog poznavanja lekovitih svojstava gljiva u tradiciji našeg i drugih susednih naroda u okruženju, za razliku od tradicionalne upotrebe ovih gljiva u zamljama Dalekog istoka (Kina, Japan, Koreja)...